Kanınızdaki yalnızlığın izini merak ettiniz değil mi?
Aslında bir de sosyal izolasyon var ve o da kanınızda iz bırakıyor.
Aklıma gelmişken paylaşayım..
”Anladım sonu yok yalnızlığın, Her gün çoğalacak, Her zaman böyle miydi bilmiyorum, Sanki dokunulmazdı çocukken ağlamak, Alışır her insan alışır zamanla, Kırılıp incinmeye, Çünkü olağan yıkılıp yıkılıp, Yeniden ayağa kalkmak, Yalnızlığım yollarıma, Pusu kurmuş beklemekte, Acılar gözlerini dikmiş üstüme nöbette, Bekliyorum bekliyorum, Hadi gelin üstüme korkmuyorum, Bulutlar yüklü, Ha yağdı ha yağacak üstümüze hasret, Yokluğunla ben başbaşayız nihayet”
Bu sözleri hatırladınız değil mi? Evet… “Yalnızlık Senfonisi” Sezen Aksu’dan…
Yalnızlık, günümüz yaşamının gerçeği…
Şehirler kalabalıklaşırken insanlar yalnızlaşıyor.. Ve tabi ki bir de sosyal izolasyon var.
Yalnızlık ve Sosyal İzolasyon nedir bunlar? Anlamları aynı mı farklı mı?
İnceleyelim…
Nedir Sosyal İzolasyon?
İnsanların bir kısmı diğer insanlara göre daha çekingendir. Sosyal ortamlara karışmaktan ve farklı insanlarla iletişim kurmaktan kaçınabilirler. Kendilerini topluluklara ait hissetmeyebilirler. Kalabalıklardan kaçınma, yalnızlığı seçme, sosyal ortamlardan uzaklaşma yani kendilerini izole etme tercihi gösteren davranışlarına Sosyal İzolasyon denir.
Sosyal İzolasyonu Nasıl Anlarız?
- Sevilmeme hissiyatı
- Değersizlik hissetme
- Karar verme korkusu
- İnsanları hak etmediği düşüncesi
- İlişkilerde güvensiz ve şüpheli olma
Yalnızlık Nedir?
Yalnızlık, kişinin diğer insanlarla olan ilişkilerinin sosyal ihtiyaçlarını karşılamaması sonucunda yaşadığı oumsuz duygulanımdır.
Yalnızlık, kişinin tanıdığı insan sayısı, sahip olduğu arkadaş sayısı veya sosyal ortamlarda çevrsindeki kişiler değidir. Diğer insanlarla olan iletişiminin ve ilişkilerinin haz – tatmin duyabileceği düzeyde – kalitede olmaması durumudur.
Yalnızlığı Nasıl Anlarız?
- Kişinin stres seviyesi yükselmiştir
- Kişinin yorguluk hissi artmıştır
- İçine kapanma vardır
- Enerjisiz hissetme mevcuttur
Yalnızlık ve sosyal izolasyonun kardiyovasküler hastalıklar, diyabet, kanser ve erken ölüm gibi olumsuz sağlık sonuçları ile ilişkili olduğu bağlantılı olduğu bilimsel olarak kanıtlanmıştır. Lakin altta yatan biyolojik süreçler halen netleşmemiştir.
Eveeett gelelim kanınızdaki yalnızlığın izini bulmaya geldik..!!
Sosyal İzolasyonun Vücudunuzdaki Moleküler İzleri
Cambridge Üniversitesi ve Şanghay’daki Fudan Üniversitesi araştırmacıları, İngiltere Biyobankasındaki veritabanındaki 2.920 plazma proteinindeki 42.062 katılımcının verilerini kullanarak yalnızlık ve sosyal izolasyonun kan düzeyindeki proteinlerle ilişkili olduğunu ortaya koydu.
Çalışma 3 Ocak 2025’te Nature Human Behavior dergisinde yayımlandı. (Mavi yazıları tıklayarak çalışmaya ulaşabilirsiniz.)
Çalışmada Yer Alan Katılımcılar Hakkında Veriler
- %9’u sosyal olarak izole olduğunu bildirmiş.
- %6’sı kendisini yalnız hissettiğini bildirmiş.
Katılımcıların Ortalama 14 Yıllık Takibinde
- 892 kişi demansa yakalanmış
- 1521 kişi depresyon geçirmiş
- 1703 kişide Tip 2 diyabet teşhis edilmiş
- 2695 kişi kardiyovasküler hastalık teşhisi konmuş
- 983 kişi felç geçirmiş
- 4255 kişi hayatını kaybetmiş
Kanınızda Yalnızlık ve Sosyal İzolasyon İle İlişkili Proteinler Tespit Edildi
- Sosyal izolasyonla ilişkilendirilen 175 protein tespit edilmiş.
- Yalnızlıkla ilişkilendirilen 26 protein tespit edilmiş.
- Yalnızlık ile sosyal izolasyonun biyolojik mekanizmaları %85 oranında birbiri ile aynı bulunmuş.
- Tespit edilen proteinlerin büyük çoğunluğu vücuttaki iltihaplanma, anti viral savunma ve bağışıklık tepkilerinde de yer alıyorlarmış.
Yalnızlık ile İgili Beyin Kaynaklı Proteinler
- GFRA1
- ADM
- FABP4
- TNFRSF10A
- ASGR1 proteinlerinin düzeylerinin yükseldiği gözlemlendi.
Bu proteinler, beynin duygusal ve sosyal işlevleri yöneten bölgelerindeki değişimlerle bağlantılı bulundu.
Araştırmanın yazarlarından Prof. Barbara Sahakian,
”Beyinden Esinlenen Zeka Bilim ve Teknoloji Enstitüsü, Fudan Üniversitesi, Şanghay, Çin
Psikiyatri Bölümü, Cambridge Üniversitesi, Cambridge, İngiltere
Davranışsal ve Klinik Sinirbilim Enstitüsü, Cambridge Üniversitesi, Cambridge, İngiltere”
yalnızlıkla mücadelede “sosyal reçete” kavramına dikkat çekiyor:
- Doktorlar, yalnızlık hisseden hastaları yerel sosyal etkinliklere, spor gruplarına ya da gönüllü organizasyonlara yönlendirebilir.
- Grup aktivitelerine katılmak hem sosyal destek sistemini güçlendirir hem de stresi azaltır.
Hekimler Yalnızlık ve Sosyal İzolasyon İçin de Reçete Yazmalı mı?
Yalnızlık ve sosyal izolasyonun insan sağlığı üzerindeki etkilerini biyolojik düzeyde inceleyen ve açıklayan ilk geniş kapsamlı araştırmadan öğrendiğimiz, hekimlerin reçetelerine hastaları için sosyalleşmeyi de eklemeleri gerektiği…
Tabi ki uzun bir süreç var önümüzde hazmetmek için…Lakin erken davranan hekimlerin hastalarına daha faydalı olacağını söyleyebilirim.
Sonuç
Hastaya – insana bütüncül yaklaşım gerektiğini gösteren yeni bir kanıt daha..
Günümüz tıp uygulamalarının giderek artan popülaritesi olan uzmanlığın da uzmanlığı bilimsel araştırmalar ve üçüncü basamak sağlık hizmetler için elbette önemli lakin hekimliğin, halk sağlığının ilk ve ana hedefinin hastalanmayı önlemek olduğunu da unutmamak kaydı ile…
Doğal Yaşayın – Doğal Beslenin – Aklınıza Mukayet Olun
⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️
Sayın okuyucu,
Aşağıdaki linkten yazımızda yer alan konu hakkında sorularınızı ve görüşlerinizi, merak ettiğiniz ve yazılarımıza konu olmasını istediğiniz hususları iletebilirsiniz.
Bilginin paylaştıkça çoğalacağı düşüncesi ve sizlere daha iyi hizmet verme azmi ile her gün daha da iyiye ilerlemede bizlere yorumlarınız ve katkılarınız ile yardımcı olursanız çok seviniriz. https://g.page/r/CTHRtqI0z0gjEAE/review
⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️
Bilimsel Yazı Sevenler Devam Edebilirler
Sosyal İzolasyon ve Yalnızlıkla İlişkili Proteinlerlerin Şeması
Sonuç olarak sosyal izolasyon veya yalnızlığı kullanarak, 2.920 plazma proteinini içeren PWAS’lar için lojistik regresyon gerçekleştirilmiş.
Yaş, cinsiyet, bölge, teknik faktörler ve ilk 20 genetik temel bileşeni (PC) yardımcı değişkenler olarak içeren basit modellerde, sosyal izolasyonla önemli ölçüde ilişkili 776 protein ve yalnızlıkla ilişkili 519 protein bulumuş. ( P < 0,05/(2.920 × 2) = 8,6 × 10 −6 )
Etnik köken, eğitim düzeyi, hane geliri, sigara kullanımı, alkol tüketimi ve vücut kitle indeksi (VKİ) için ek ayarlamalar yapıldıktan sonra, sosyal izolasyonla ilişkili 175 protein (Aşağıdaki Şekil 1a ) ve yalnızlıkla ilişkili 26 protein (Aşağıdaki Şekil 1b ) Bonferroni düzeltilmiş eşikte anlamlılığını korumuş.
Bonferroni düzeltmesinden sonra sosyal izolasyon ve yalnızlıkla önemli ölçüde ilişkili olan proteinler için örneklem büyüklükleri ( P < 0,05/(2.920 × 2) = 8,6 × 10 -6 ) Lojistik regresyon modelleri yaş, cinsiyet, yer, parti, kan toplama ve protein ölçümü arasındaki zaman aralığı, etnik köken, eğitim düzeyi, hane geliri, sigara içme, alkol tüketimi, BMI ve ilk 20 genetik PC için ayarlandı. Tüm istatistiksel testler iki taraflıydı.
a , Protein bolluğunun sosyal izolasyonla korelasyonunu gösteren bir volkan grafiği.
X ekseni OR’leri ve y ekseni −log 10’u ( P değerleri) temsil eder. Kesikli çizgiler, sosyal izolasyon ve yalnızlık aynı anda dikkate alındığında Bonferroni ve FDR düzeltmeleri için eşikleri (q < 0,05) göstermektedir. Pasta grafikleri, dört ayrı panelde tanımlanan proteinlerin oranlarını göstermektedir.
b , Protein bolluğunun yalnızlıkla ilişkisini gösteren bir volkan grafiği.
c , Bonferroni düzeltmesinden sonra önemli olan 179 proteini görselleştiren bir saçılma grafiği.
x ekseni, sosyal izolasyon için PWAS’tan gelen OR’leri ve y ekseni, yalnızlık için PWAS’tan gelen OR’leri temsil etmektedir. Venn diyagramı, sosyal izolasyon veya yalnızlıkla ilişkili proteinlerin örtüşmesini göstermektedir.
d , 179 tanımlanmış protein için bir PPI ağı. Düğüm boyutu, MCC yöntemi ile tahmin edilen modülerlik düzeyini yansıtır ve çizgi kalınlığı etkileşim puanını temsil eder.
e , Sosyal izolasyon ve yalnızlıkla ilişkili proteinler için en zenginleştirilmiş beş GO biyolojik süreci (BP) ve moleküler işlevi (MF). X ekseni, -log 10’u (FDR q değerleri) temsil eder. Diğer yapı ile ilişkili proteinlerle de ilişkili olan işlevsel zenginleştirmeler işaretlenmiştir.
f , Sosyal izolasyon ve yalnızlıkla ilişkili proteinler için en iyi beş zenginleştirilmiş KEGG yolu. PPAR, peroksisom proliferatör aktiveli reseptör.
⭐️⭐️ Morbidite ve mortalite ile ilişkili sosyal izolasyon ve yalnızlığın plazma proteomik imzaları https://www.nature.com/articles/s41562-024-02078-1
⭐️⭐️ Yaşlılarda Sosyal İzolasyon ve Yalnızlık: Sağlık Sistemi İçin Fırsatlar 1-Giriş https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK557969/
⭐️⭐️ Yaşlılarda Sosyal İzolasyon ve Yalnızlık: Sağlık Sistemi İçin Fırsatlar 2-Sosyal İzolasyon, Yalnızlık ve Sosyal Bağlantının Diğer Yönlerinin Ölüm Oranı Üzerindeki Etkilerine İlişkin Kanıtların Değerlendirilmesi https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK557977/
⭐️⭐️ Yaşlılarda Sosyal İzolasyon ve Yalnızlık: Sağlık Sistemi İçin Fırsatlar 3-Sosyal İzolasyon ve Yalnızlığın Morbidite ve Yaşam Kalitesi Üzerindeki Sağlık Etkisi https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK557983/
⭐️⭐️ Yaşlılarda Sosyal İzolasyon ve Yalnızlık: Sağlık Sistemi İçin Fırsatlar 4-Sosyal İzolasyon ve Yalnızlık İçin Risk ve Koruyucu Faktör https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK557971/
⭐️⭐️ Yaşlılarda Sosyal İzolasyon ve Yalnızlık: Sağlık Sistemi İçin Fırsatlar 5-Arabulucu ve Moderatör https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK557965/
⭐️⭐️ Yaşlılarda Sosyal İzolasyon ve Yalnızlık: Sağlık Sistemi İçin Fırsatlar 6-Araştırmada Sosyal İzolasyon ve Yalnızlığın Değerlendirilmesi https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK557967/
⭐️⭐️ Yaşlılarda Sosyal İzolasyon ve Yalnızlık: Sağlık Sistemi İçin Fırsatlar 7-Sağlık Bakım Sisteminin Rolü https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK557964/
⭐️⭐️ Yaşlılarda Sosyal İzolasyon ve Yalnızlık: Sağlık Sistemi İçin Fırsatlar 8-Eğitim ve Öğretim https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK557980/
⭐️⭐️ Yaşlılarda Sosyal İzolasyon ve Yalnızlık: Sağlık Sistemi İçin Fırsatlar 9-Müdahale https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK557966/
⭐️⭐️ Yaşlılarda Sosyal İzolasyon ve Yalnızlık: Sağlık Sistemi İçin Fırsatlar 10-Yaygınlaştırma ve Uygulama https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK557982/
⭐️⭐️ Yalnızlık Önemlidir: Sonuçlar ve Mekanizmaların Teorik ve Ampirik İncelemesi https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC3874845/
⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️
Dr Mustafa KEBAT
Tetkik OSGB İş Sağlığı ve Eğitim Koordinatörü